...GAVOI NEL CUORE DELLA BARBAGIA... ...PROVINCIA DI NUORO... SARDEGNA... ITALIA
 

Ritorna a Poesie


DEMETRIO URRU DELIGIA

Nacque a Gavoi il "5/3/1885.
Emigrò giovanissimo in Argentina; analfabeta, imparò li a leggere e a scrivere.
Sono famosi i suoi racconti poetici della esperienza americana.
Descrisse in versi arguti la vita degli emigranti, all'inizio del secolo.
Nel 1913 rientrò a Gavoi, si sposò e lavorò come fabbro ferraio. Nel 1930 la malattia lo costrinse a restare a letto, paralizzato. Dopo un anno e mezzo di infermità morì a Gavoi il 28-8-1932.
Pronto nell'improvvisazione e nelle risposte poetiche, rappresentò con i versi momenti di vita gavoese.
Di temperamento allegro e gioviale, si ricordano ancora le feste di carnevale, organizzate con gli amici.

 


EMIGRANTI GAVOESI

Istade attentamente unu momentu 
Pro bos narrer comente est s'Argentina 
Unu chi in logu sou hat s'ammentu 
Depet torrare inie a sa meschina 
Ch'est de sos castigados su cuntentu
E de cuddos famosos sa ruina. 
Consolu de Cordesse Mattulone
E de me cun carch'attera pessone.

Giuanne Antoni Sedda cun Corria 
Custu mundu si l'hana acconnortau 
Pera Lavra, Zuzzurru, Antoni Cau 
Lis est s'America una maladia 
Pereddu Satta cun Rocca Mattia 
Han Deus e terra frastimau
Frades Dettoris cun frades Ginesos 
Mancu tra issos si sunis cumpresos.

Frades Porcos, sos fizzos de Cicheddu 
Cun sos fradiles s'hana fattu una cosa 
Maneri cun Gungui e cun Pereddu 
Accattadu han sa terra fortunosa 
Merotto cun sos fizzos de Calleddu 
Suni gasi, nè patini nen gosa (n) 
Segnores, prinzipales, caballeri (s)
Paren remitanos d'Oniferi.

Micheli Lai cun frades Cadone 
Su chi l'est s'iberru l'est s'istiu 
Sarbadore e Luisi pro su tiu(1) 
Suni bettende sa maledissione 
Bezzos pizzinnos a unu cheddone 
Torrare cherene a s'apoderiu 
Gavini Porcu cun dispiàghere
Est bettende sa curpa a sa muzzere.

Frades Urros iscriene in paperi 
Chi santu non de tenen in favore 
Massimamente su frade minore 
Mai non bessit dae vagabunderi 
Bainzu Ibba cun Zua Costeri 
Como li est sanau donzi dolore. 
Zuseppe Sedda Piras ch'est resortu 
Pro torrare in Sardigna menzus mortu.

 


Tiu Mameli


Zuanne Sedda Piras cun Ghiddisu 
Mancu lischin a ue si retira
Ziccu Zurru cun su tiu s'aira 
Chi non torrat prus a su paisu 
Tottus los giughen a beffa e a risu 
Cun d'una sacchittedda tira - tira 
Bobore Sedda cun Carulos Cidu 
Chenza pregare su chelu s'hana bidu.

Frades Sanna sa sorte hana accattau 
Zizzu Zedde Marrazzu puru assai
Su peus ch'istat Cosomo Garau 
Cà non bidet sa serra d'Ollolai 
A Lillore li narat su connau 
Est fattende dinari cantu mai 
Chi preparet berbeghes e cuile 
Ei sas terras de su Sorradile.

Lillore, Zurru e sos de Capu Lai 
Pera Cidu, Antoniccu tottu impare 
De cussos non bos potto ispiegare 
Non nd'happo bidu nè goi nè gai 
Marcello istat chirchende su babbai 
Consolu non nde podet accattare 
Sempre Cosomo Sedda a mente sana 
Margherita reina italiana.

Antoni Marche, Giuanne Antoni Lai
Cando torran den'esser cun s'aneddu
Gíuanne Marche e Paulu Piseddu
Solu in fagher siendas han fissadu
Antoni Nonne puru est consoladu
Peri in ruina han postu a Cicconeddu
Grillu, Zuseppe Mura tott'impare
Sun dotados si poden medagliare.

Frades Zeddas cun Sarbadore Lai
A su Sutta Prefettu han maleittu
Don Dominicu Dore cun Zurrittu
Sos prínzipales ponene in guai
Su fizzu de Lunesu narat gai
Si mi nan a bostè happo merìttu
Franciscu Sedda bonú e amorosu
L'hat iscrittu a su tiu un'adiosu.

Giumpaule Ibba nat de prontu
Lassade a contu meu sos terrenos
Cosomo Cidu sos meres anzenos
Cando bi torrat los ponet a montu
Ambos Dominìcheccu e Predu Contu
De pratta e oraria sunis pienos
Giuanne Lizza su vagabunderi
Si meritat sa rughe 'e cavalleri.

Zua Sedda e su fizzu como s'hana
Sa mala sorte chi a issos hat giuttu
A pustis b'hat Pera cun Gíuanne Buttu
Presumin chi possedin ma non nd'hana
Zuseppe Lai in custa terra istrana
A fundu de su fossu si ch'est ruttu
Giuanne Mattu e su sou carrale
Sunis pranghende 'e su matessi male.

Frades Piras Giuanne e Andríolu
Sa vida sun passende in abollottu
Sos de Cantoni Marche gasi e tottu
Tra issos si pranghene su dolu
Imbezzes Boeleddu solu solu
Tottus los leat a unu viottu
Luisi Buttu e Fancello Badore
Non tenen in sa conca malumore.

Si Zuasantu Cuccui e Zua Pira
Giughen cambiadu pilu e manta
Sos Lucchettes cun Soru Cinquanta
Imbusachende soddu giughen ira
Frades Mattos non tenent una lira
Tottus sunis torrados a sa santa
E Zua Podda e Boboreddu Satta
Como sun disizzende sa patata.

Giuvanne Pira Boe cun Poddeddu
Sunis passende sa vida allegramente
Zeres cudd'isfrontadu ite accidente
Fabbrican cun Gua unu casteddu
Sarbadore Coanu a su foeddu
Si la campuzzat discretamente
E Giuanne Cuccui e Soru Canzu
Han sa provvista e soddos de avanzu.

Trist'Agostinu Zedda chi hat promittu
Cun milli zuramentos in carrela
Cando morta che biet a Michela
Torrat pero' de esser poverittu
Tottus cantos sos fizzos de Bruschittu
Ponen de allegria una pandela
Mitri Sedda e Giuseppe fradile
Sunis imparende su modu civile.

Zua Cualbu si girat in tundu
Proite s'accattat in posizione
Curreli nat cun bastante resone
Su nasu in culu ponemi Remundu
Pera Soru e Larentu vagabundu
Bos declaran diversa chistione
A Dominicu Soru ite fortuna
Cambiados sun sos astros e i sa luna.

Giuanne Pira Sedda est mesu tristu
L'hat su frade minore ruinadu
Franziscu Pira nd'est torradu
Si no, l'haiat fattu s'acquistu
Nde chere nudda chi miglionistu
Innantis de un'annu est passadu
E Gavinu Garau cun grandesa
Nde rifiutat de sa nobilesa.

Ziccu Lai e Pirisi pro sa pruna
Suni de su bighinau su reposu
Pera Coi soe mesu dubbiosu
Chi 1'andet in derettu sa fortuna
Sos de Luisu Lai tott'ind'una
Custu logu pro issos est famosu
Giuanne Soru e Zua Manetta
Sa domo issoro est sigura cumpletta.

Custu declaro cun mente ladina
E limba veramente liberale
Sun chentubintises in su totale
Sos chi partidos suni in s'Argentina
Non chirco differente raighina
Solu sos de Gaboi naturale
Est custu su totale in sa Comuna
Si mind'hat olvidadu est pro fortuna.

Como chi happo finidu su cantare
E faeddadu senza aer reselu
Si binda maccu mandademichelu
Si cherides sienda acquistare
Ma sos bonos lassadelos istare
Ch'est pro sos castigados custu chelu
Cà s'America est tottu a su travessu
Formada solu pro unu iscunfessu.

Pro finire sa cantone happo accabbadu
Cun faeddu sinceru e de importu
Certos de' narrer chi conto su tortu
Ma prestu l'hana a bider approvadu
E s'in deo contende happo isbagliadu
Ponner sa bida mia so'. resortu
Maccos, tontos, guastos chi non sana (n)
Mandade in custa terra americana.

Buenos Aires, luglio 1909

Demetrio Urru Deligia

 

 

Home page  |  Gavoi e il suo territorio  |  Artigianato e Tradizione  |  Associazioni  |   Foto  |  Dove siamo  | 
Feste Paesane  |  Numeri e link utili  | Turismo  |  Poesie e Poeti  |  Stampa e Motori ricerca
  |  Inserzioni  |

PROGETTI ON LINE di Lai Roberto - Gavoi - NU