(da
Famiglie feudali siciliane. Patrimoni redditi investimenti tra ‘500 e ‘600
di Timothy Davies - Salvatore Sciascia Editore)
I CAPITOLI CONCORDATI TRA CARLO BARRESI E I NUOVI
VASSALLI AL TEMPO DELLA FONDAZIONE DI ALESSANDRIA
2 ottobre 1588
Apud casalem Alexandrie
In Nomine Domine nostri jesu Christi a quo bona cuncta
procedunt, pateat que
cum Illustris Dominus D. Carolus Barresi Baro Baronie Petre de Amico babeat,
teneat et possident pieno jure et juxto titulo dictam suam Baroniam consistentem
in diversis pheudis cum antiquissimo Castro sub titulo di la Petra d'Amico in
Valle Mazzarie huius Regni Sicilie secus Baroniam di lo Magazolo, secus pheudum
Chinchiane et alios confines et stantibus suis amplissimis privilegiis meri et
mixti imperi suis Predecessoribus concessis per Suam Catholica Magestatem seu
suos Predecessores ad que privileggia relatio habeatur inquaverit pro servitio
Dei et sue Catholice Magestatis quandam habitationem Gentium, sive Populorum, in
qua possent habitári, Dante Domino, nuncupatam Alexandrie in Pheudo Cabibi
dicte Baronie, et loco dicto Presti Alexandro, in qua nova habitatione, sive
Casale, sunt edificate alique domus terranee, in quibus habitant Cives et novi
habitatores dicte nove habitationis, et ob id omnius concurrunt Gentes et Populi
in dicto Casale sive loco ad habitandum; rebus sic stantibus infrascripte
Persone ac Cives dicte Casalis supplicaverint oretenus dictum Dominum Baronem ut
vellet et contentaretur eis concedere aliquam comoditatem eo maxime pascendi
corum animalia, et aliarum que pro tempore erunt in dicto Casale in perpetuum,
quod Dominus Baro agnoscens eorum petitionem fore justam et rationi consonam
quia juxta petenti et deneganda petitio et volens itaque complacere et
satisfacere dictis et infrascriptis Civibus et habitatioribus ad presens
existentibus et pro illis qui pro tempore crunt ad augendum eorum animum, et
aliorum qui venirent ad habitandum et pro ampliando et augendo dictam
habitationem, deliberavit pro eorum commoditate et subventione occurrentis et
necessitatibus dicte habitationis concedere per se et suos heredes et
successores in perpetuum, et eis assignare infrascriptas Terras pro Commoditate
Civium dicte habitationis circum circa dictam Terram, sive Casale, ut vulgo
dicitur per Communi et Prato diete Terreut possint commode et quiete vivere
maxime pro eorum animalibus, et sic deliberaverit dictus Dominus Baro ad
infrascriptum Actum davenire sub tamen infrascriptis clausulis, conditionibus,
pactis, reservationibus, promissionibus et aliis infrascriptis et non aliter nec
alio modo pro ut predicta omnia et singula ac infra vera esse dixerunt cum
juramento.
[Seguono i nomi dei
concessionari e vengono precisati i confini del terreno]
Totas dictas Terras, sive Communia, cum omnibus et singulis
juribus, justiciis, et legitimis pertinentiis suis, et universis etc... francas etc.
liberas et expeditas ab omni onere Census et cuiuslibet servitutis et gravaminis
sub infrascriptis pactis pro ut supra et infra.
[Seguono altri
preamboli]
Sub pactis infrascriptis tamen sollemni stipulatione et juramento firmatis
sub quibus et aliis precedentibus fuit deventum ad presentem actum ad petitionem
et instantiam dictarum Personarum pro eis et aliis ut supra.
1) Et primo
quod dicti Communi seu Prato resta e restari diva semper et in perpetuum per
commoditati di li Cittatini et Abitaturi presenti et futuri et di loro Animali,
etiamsi lo Prato seu Communi si pozzano guardari e difendiri absque obstaculo et
impedimento.
2) Item che li Baglii
nun aianu di fari in dictu Pratu per ragione di baglia ne per pretensione nexuna
come Baglij et che li pigliati che forse si fachissero in dicto Prato siano e
s'intendano acquistati alla Matri Ecclesia di detto Casale.
3) Item che li Terri
supradetti di detto Prato semper et in perpetuum divino stari per Terre forti
per la sopradetta commoditŕ e causa.
4) Item che in casu
che detto Casale fussi per la Regia Curti taxato a colletti volsi e voli dittu
Signuri Baruni per dechi anni pro ut vi presentis casu predicto advenienti si
obligato et obliga dicta taxa forse da farsi pagarla del suo proprio
incommensando detti anni dechi dal jorno che forse fussi taxata.
5) Item etiam dicto
Signuri Baruni nun pozza fari Zagatu in la dicta Terra seu Casali et che og'uno
delli Cittatini pozza liberamenti accattari e vindiri senza Zagatu e nexiri e
trasiri qualsivoglia victovaglia senza pagari ragione nexuna quoniam sic dictus
Dominus Baro voluit et ita ei placuit et placet fieri.
6) Item che sudetti
Communi seu Prato non si chi pozza tenirí per ditti Cittatini bestiami di
bastuni eccetto di dechi a baxo, né in dicto Prato si chi pozza fari ne tiniri
mandra.
7) Item
og'uno
di ditti Cittatini ed abitaturi presenti e futuri in perpetuum pozza e
liberamenti voglia accattari e vindiri li loru beni chi anno e chi avissiro in
la dicta Terra ed in tutta la dicta Baronia senza obstaculo ne impedimento
alcuno, perchi dictu Signur Baruni volsi e volli, che plassi di fari per se et
suos heredes et successores in perpetuum.
8) Item che
quando li Baglij di detta Terra seu Casali trovassero bestiami nelli feghi di
detta Baronia di detti Cittatini et abitaturi ut supra non chi li pozzanu
purtari carcerati in sino adura di terza e purtanduli carcerati allo baglio
ajanu di pagari solamente rari 1 per testa di bestiame grossa.
9) Item ipsi
Cittatini per ipsi et altri che sarannu per la ditta commodirŕ et grazia che
dittu Signur Baruni chi ha fattu e per lo presenti atto chi fa ex eorum libera
voluntate volsero e vonno pro bono amori e recognicioni che tutti quelli
Cittatini ed abitaturi chi sunnu e saranno chi tinirannu gallini in casa darichi
una gallina per foco seu casa og'anno, altrimenti volsero
esseri obligati pagarla tarí uno per una gallina, che non chi dassero quoniam
sic voluerunt.
10)
Item etiam ditto Signur Baruni volsi e voli pri anni dechi novu abitaturi
sia francu di ragiuni di baglij.
11)
Item volsero che se per lo presenti atto chi fussi alcuno patto,
obligazioni, parola o clausola quali tindissi contra la menti di la Santa
Romana Chiesa o di Sua Cattolica Maesta tali patti, obligazioni, parola o
clausola sempre s'intenda e si diva correggiri et emendari in favore di ditta
Santa Romana Ecclesia et di ditta Cattolica Maesta alli quali per lo presente
non s'intenda farsi prejudicio nixuno né essiri lesi né toccari in cosa
alcuna, quoniam sic voluerunt omnes predicte partes et non aliter nec alio modo.
Testes
Magnificus Hyeronimus Guido, Marcus Testasecca, Stephanus Testa@icca et
Magnificus Sebastianus de Benedicto Luccensisi.
Ex
actis quondam Not Petri Unda Bisbona extracta est presens copia per me Ignatium
Not Campione.