Alcuni
proverbi riguardanti il mondo contadino 1.
Acqua
di frivaru inchi lu granaru.
Acqua
d'Aprili, frummentu cu lu varliri.
Acqua
d'agustu, ogliu, meli e mustu.
Acqua
a suli fa lu lavuri, acqua a ventu fa lu frummentu.
Affunna
bona la zappa a la vigna, e scippa la mal' erba e la gramigna.
Agustu
e rigustu è capu di 'mmernu.
Annata
nivusa, gregna gravusa.
Annu
chiuvusu, annu picchiusu.
Aprili
fa li juri e li biddrizzi, e l'amuri l'havi lu misi di maju.
Aprili,
ora chianci, ora ridi.
Arbulu
siccu e cavulu hiurutu 'nzoccu fa fa, tuttu è pirdutu.
Assammara
è jetta a lu suli.
Celu
picurinu, si nun chiovi oj, chiovi a lu matinu.
Cogli
appena matura la racina, cu bonu tempu è asciutta d'acquazzina.
Cu
havi na bona vigna, havi fami, vinu e ligna.
Cu
havi li grannuli a la vigna si li vinnigna.
Cu lu tempu e cu la paglia si maturanu li zorbi.
Cu
mali simina, picca arricampa.
Cu
meti, lassa spichi.
Cu scippa e chianta vigna, tardu vinnigna.
Cu
simina, arricogli.
Cu
simina' cu lu ventu, cogli cu l'acqua.
Cu
simina la vigna, né meti né vinnigna.
Cu
zappa, si fa la gobba e cu arrobba si fa la robba.
Dici
sempri la viti a lu zi Ciccu: «Fammi povira, ca ti fazzu riccu».
Frivaru
carduliddu, ma nun ccinn'è cchiù tintu d'iddu.
Frivaru
metti la frevi a li tirrena.
jetta
simenza ca Diu ci penza.
jnnaru
ortulanu: tanta paglia e picca granu. innaru siccu, burgisi riccu.
innaru teni li frutti ni lu sularu.
innaru vagnatu, burgisi cunsumatu.
innaru mezzu duci e mezzu amaru.
L'arbulu
s'addrizza, quannu è nicu.
L'arburu
ca nun frutta, taglialu di sutta.
L'asinu
puta e Diu fa racina.
La
fava, di quannu nasci finu chi 'ngrana, voli a lu pedi nna funtana.
La
prima simenza è di la terra.
La
terra è di cu la zappa, no ci cu havi la cappa.
La
vigna è tigna.
La
vigna di lu vicinu è sempri cchiù carricata.
La
vigna cu bona la zappa, bona la vinnigna.
La
zappudda di jnnaru jnchi lu granaru.
L'oliva
cchiù s'apenni, cchiossà renni.
Lu
friddu di marzu trasi nna lu cornu di lu vò.
Lugliu
tribbiaturi quantu grazi di lu Signuri.
Lu
viddanu havi l'occhi 'nni li dinocchia.
Lu
viddanu si cala quannu un reggi cchiù.
Marzu
asciuttu, aprili vagnatu, biatu lu viddanu c'ha siminatu.
Marzu
ogni troffa un jazzu.
Marzu
centu vagna e unu asciuca.
Né
maju senza favi, né giugnu senza metiri.
Nun
voli metiri, né mancu pisari.
'Nzoccu
si simina, s'arricogli.
Olivi
di tò nannu, cezi di tò patri, vigna tò.
Ortu,
omu mortu!
Pani
di casa, muzzica e basa.
Pi
San Martinu si tasta lu vinu.
Pi
San Martinu ogni mustu è vinu.
Prima
chi passa maju, metti all'ordini, la faci, li lignami e l'atri strauli.
Quannu
lu tempu si muta, la vestia stranuta.
Quannu
manca la farina, c'è la mala siritina.
Russu
di sira, buon tempo si spera. Russu
di matina malu tempu s'abbicina.
Sicca
annata, un'è affamata.
Si
jnnaru un si jnnaria, frivaru malu pensa.
Si
l'olivuzza nasci ad aprili, un basta coglila cu li varliri.
Si
si metti a tramuntana, attocca a chioviri pi na simana.
Sittemmiru,
casdu e asciuttu maturari fa lu fruttu.
Si
ti vò nsignari a mpuviriri, addruga l'omini e nun ci iri.
Sutta
la nivi pani, sutta l'acqua fami.
Terra
fangusa, spica granusa.
Tinta
ddrà terra c'un vidi patruni.
Tutti
li spichi nun vannu all'aria.
Unni
aratu va, maisa fa.
Zappari
all'acqua e siminari a lu ventu.
1
-"Tradizioni
di Alessandria della Rocca: giochi, conte, filastrocche, proverbi, vita dei
contadini”