Alcuni proverbi riguardanti il mondo contadino 1.

Acqua di frivaru inchi lu granaru.

Acqua d'Aprili, frummentu cu lu varliri.

Acqua d'agustu, ogliu, meli e mustu.

Acqua a suli fa lu lavuri, acqua a ventu fa lu frummentu.

Affunna bona la zappa a la vigna, e scippa la mal' erba e la gramigna.

 

Agustu e rigustu è capu di 'mmernu.

Annata nivusa, gregna gravusa.

Annu chiuvusu, annu picchiusu.

Aprili fa li juri e li biddrizzi, e l'amuri l'havi lu misi di maju.

Aprili, ora chianci, ora ridi.

Arbulu siccu e cavulu hiurutu 'nzoccu fa fa, tuttu è pirdutu.

Assammara è jetta a lu suli.

Celu picurinu, si nun chiovi oj, chiovi a lu matinu.

Cogli appena matura la racina, cu bonu tempu è asciutta d'acquazzina.

 

Cu havi na bona vigna, havi fami, vinu e ligna.

Cu havi li grannuli a la vigna si li vinnigna.

Cu lu tempu e cu la paglia si maturanu li zorbi.  

Cu mali simina, picca arricampa.

Cu meti, lassa spichi.

Cu scippa e chianta vigna, tardu vinnigna.  

Cu simina, arricogli.

Cu simina' cu lu ventu, cogli cu l'acqua.

Cu simina la vigna, né meti né vinnigna.

Cu zappa, si fa la gobba e cu arrobba si fa la robba.

Dici sempri la viti a lu zi Ciccu: «Fammi povira, ca ti fazzu riccu».

Frivaru carduliddu, ma nun ccinn'è cchiù tintu d'iddu.

Frivaru metti la frevi a li tirrena.

jetta simenza ca Diu ci penza.

jnnaru ortulanu: tanta paglia e picca granu. innaru siccu, burgisi riccu.

innaru teni li frutti ni lu sularu. 

innaru vagnatu, burgisi cunsumatu. 

innaru mezzu duci e mezzu amaru.  

L'arbulu s'addrizza, quannu è nicu.

L'arburu ca nun frutta, taglialu di sutta.

L'asinu puta e Diu fa racina.

La fava, di quannu nasci finu chi 'ngrana, voli a lu pedi nna funtana.

La prima simenza è di la terra.

 

La terra è di cu la zappa, no ci cu havi la cappa.

La vigna è tigna.

La vigna di lu vicinu è sempri cchiù carricata.

La vigna cu bona la zappa, bona la vinnigna.

La zappudda di jnnaru jnchi lu granaru.

L'oliva cchiù s'apenni, cchiossà renni.

Lu friddu di marzu trasi nna lu cornu di lu vò.

Lugliu tribbiaturi quantu grazi di lu Signuri.

Lu viddanu havi l'occhi 'nni li dinocchia.

Lu viddanu si cala quannu un reggi cchiù.

Marzu asciuttu, aprili vagnatu, biatu lu viddanu c'ha siminatu.

Marzu ogni troffa un jazzu.

Marzu centu vagna e unu asciuca.

Né maju senza favi, né giugnu senza metiri.

Nun voli metiri, né mancu pisari.

'Nzoccu si simina, s'arricogli.

Olivi di tò nannu, cezi di tò patri, vigna tò.

Ortu, omu mortu!

Pani di casa, muzzica e basa.

Pi San Martinu si tasta lu vinu.

Pi San Martinu ogni mustu è vinu.

Prima chi passa maju, metti all'ordini, la faci, li lignami e l'atri strauli.

Quannu lu tempu si muta, la vestia stranuta.

Quannu manca la farina, c'è la mala siritina.

Russu di sira, buon tempo si spera.  Russu di matina malu tempu s'abbicina.

Sicca annata, un'è affamata.

Si jnnaru un si jnnaria, frivaru malu pensa.

Si l'olivuzza nasci ad aprili, un basta coglila cu li varliri.

Si si metti a tramuntana, attocca a chioviri pi na simana.

 

Sittemmiru, casdu e asciuttu maturari fa lu fruttu.

Si ti vò nsignari a mpuviriri, addruga l'omini e nun ci iri.

Sutta la nivi pani, sutta l'acqua fami.

Terra fangusa, spica granusa.

Tinta ddrà terra c'un vidi patruni.

Tutti li spichi nun vannu all'aria.

Unni aratu va, maisa fa.

Zappari all'acqua e siminari a lu ventu.

 

1 -"Tradizioni di Alessandria della Rocca: giochi, conte, filastrocche, proverbi, vita dei contadini”